Χτισμένη αμφιθεατρικά από τους Βενετούς στο λόφο του Αγίου Γεωργίου (Σαν Τζώρτζη), που αποτελεί τη βορειοδυτική συνέχεια της Ερμούπολης, η Άνω Σύρος διατηρεί όλη τη μεσαιωνική της γοητευτική ατμόσφαιρα. Αμέτρητα σκαλοπάτια ανεβάζουν στην κορυφή, ανάμεσα από στενά δρομάκια με κάτασπρα σπίτια με πολύχρωμες πόρτες συνθέτοντας μια άλλη πολιτεία.
Στο λόφο δεσπόζει η καθολική εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, που χτίστηκε τη Μεσαιωνική Εποχή. Η μαγευτική θέα στο πέλαγος είναι μοναδική δίνοντας την ευκαιρία στον επισκέπτη να δει τα γειτονικά νησιά Τήνο, Δήλο, Πάρο και Νάξο.
Ιστορικά στοιχεία
Η Άνω Σύρος είναι ένας μεσαιωνικός οικισμός χτισμένος πάνω σε βράχια. Αποτελεί ένα φυσικό φρούριο, ενώ σώζονται ακόμη μερικές από τις πύλες του παλαιού κάστρου. Η πόλη δημιουργήθηκε σταδιακά από τον 8ο αιώνα και έπειτα, πάνω σε ένα λόφο μακριά από τη θάλασσα και πήρε τη σημερινή της μορφή το 13ο αιώνα.
Εδώ γεννήθηκε και έζησε ο αρχαίος φιλόσοφος Φερεκύδης. Σημαντική αύξηση του πληθυσμού της παρατηρείται γύρω στο 700 μ.Χ., επειδή οι άνθρωποι έβρισκαν καταφύγιο στο φυσικό της φρούριο από τις επιδρομές των πειρατών. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, οι τότε Σύριοι, στην αυλή του Ιερού Ναού του Αγίου Ιωάννη, συνεδρίαζαν και έκαναν εκλογές Προεστών και Επιτρόπων.
Αρχιτεκτονική δομή της Άνω Σύρου
Ο οικισμός της Άνω Σύρου αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της εποχής στην οποία δημιουργήθηκε. Για πρακτικούς λόγους που αφορούσαν στην προστασία τους από τις επιδρομές, οι τότε κάτοικοί της έχτισαν με τέτοιο τρόπο τα σπίτια τους ώστε οι εξωτερικοί τοίχοι να αποτελούν φυσική οχύρωση. Τα μικρά στενά πλακόστρωτα δρομάκια και τα στεγάδια εκτός από οικονομία χώρου, παρείχαν στους κατοίκους τη δυνατότητα να κρύβονται και να προστατεύονται ευκολότερα από το κίνδυνο.
Οι κεντρικές εισόδους του οικισμού, (Πορτάρα, Επάνω και Κάτω Τέρμα, Σκαλάκια, ΣαΜπαστιάς) έκλειναν με ξύλινες πόρτες και εξασφάλιζαν τους κατοίκους από ενδεχόμενη νυχτερινή επιδρομή.
Με το αυτοκίνητό σας θα φτάσετε μέχρι κάποια από τις εισόδους του οικισμού, (την Καμάρα ή το Επάνω Τέρμα) και από εκεί θα ξεκινήσει η επίσκεψη με τα πόδια.
Καθεδρικός Ναός Αγίου Γεωργίου
Ο πρώτος ναός χτίστηκε το 1200 μ.Χ και έκτοτε ξαναχτίστηκε τρεις φορές. Ο σημερινός ναός χρονολογείται από το 1834, είναι δείγμα τρίκλιτης βασιλικής. Ανάμεσα στις εικόνες ξεχωρίζει η «Παναγία της Ελπίδος» στην οποία οι Καθολικοί Συριανοί αποδίδουν μεγάλη ευλάβεια. Το 1617 ο επίσκοπος Ανδρέας Κάργας απαγχονίστηκε από τους Τούρκους μαζί με το γραμματέα του. Τότε είναι που καταστράφηκαν και τα περισσότερα αρχεία της Επισκοπής. Ό,τι διασώθηκε από τότε φυλάσσεται στο Κέντρο Ιστορικών Μελετών της Καθολικής Επισκοπής, όπου υπάρχουν σημαντικότατα έγγραφα που αφορούν στην ιστορία του νησιού.
Μουσείο Μάρκου Βαμβακάρη
Από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες που γέννησε η Σύρος, από τους ανθρώπους που άσκησαν τη μεγαλύτερη επιρροή στο χώρο τους αλλά και στις καρδιές μας, είναι πέραν πάσης αμφιβολίας ο Μάρκος Βαμβακάρης. Ο «πατριάρχης» της ελληνικής λαϊκής μουσικής, γέννημα-θρέμμα Ανωσυριανός, έχτισε πάνω στις χορδές του μπουζουκιού του εκατοντάδες μελωδίες και με τα στιχάκια του διηγήθηκε ένα μεγάλο μέρος της σύγχρονης ιστορίας της Ελλάδας.
Το Μουσείο Μ. Βαμβακάρη ιδρύθηκε το 1995 σε μία παλιά κατοικία στο κέντρο της Άνω Σύρου, η οποία αναπαλαιώθηκε προκειμένου να φιλοξενήσει τα προσωπικά αντικείμενα του μεγάλου τροβαδούρου, ο οποίος γεννήθηκε στην Άνω Σύρο το 1905 και πέρασε εκεί τα πρώτα χρόνια της ζωής του.
Οι φίλοι του Μάρκου θα συναντήσουν στο μουσείο φωτογραφίες και παλιά ενθυμήματά του, το διαβατήριο και την ταυτότητά του, ρούχα και παπούτσια του, χειρόγραφα κείμενα και στίχους, το δαχτυλίδι και το ρολόι του και άλλα προσωπικά αντικείμενά του που παραχωρήθηκαν από την οικογένειά του για να εκτεθούν στο μουσείο που φέρει το όνομά του.
Έκθεση παραδοσιακών επαγγελμάτων
Λίγο πριν το μουσείο του Μάρκου, θα βρείτε την Εκθεση Παραδοσιακών Επαγγελμάτων. Ενας χώρος στο ισόγειο και τον πρώτο όροφο ενός παλιού ανωσυριανού σπιτιού, όπου εκτίθενται εργαλεία και μηχανήματα από επαγγέλματα που είτε έχουν πια εκλείψει είτε δεν χρησιμοποιούνται πια. Τα σύνεργα του παλιού κουρέα, τα καλάθια του γαλατά, τα εργαλεία του μαραγκού, του ράφτη, του αγρότη, του κτηνοτρόφου, του μελισσοκόμου, μέχρι και αργαλειός, όλα βρίσκουν τη θέση τους στη μικρή έκθεση.
Άλλα ενδιαφέροντα σημεία στην Άνω Σύρο
- Το Μοναστήρι των πατέρων Καπουκίνων
- Το Μοναστήρι των πατέρων Ιησουϊτών
- Το Ιστορικό Αρχείο του Δήμου Άνω Σύρου
- Η Πλατεία Μάρκου Βαμβακάρη, στην οποία βρίσκεται η προτομή του μουσικοσυνθέτη
- Η προτομή του συριανού Εθνομάρτυρα ιερέα Δον Ιωάννη Δαλέζιου, κοντά στη Μητρόπολη
- Η προτομή του φιλοσόφου Φερεκύδη στην Κιουρά της Πλάκας
- Η πηγή του Αγίου Αθανασίου
- Η ταβέρνα του Λιλλή
Επίσκεψη στην Απάνω Μεριά
Στο βορειότερο κομμάτι της Σύρου, συναντάμε την Απάνω Μεριά, μια περιοχή φυσικού κάλους με ξερολιθιές, με δρόμους και μονοπάτια και λίγους κατοίκους που συνυπάρχουν αρμονικά με τη φύση. Μικροί διάσπαρτοι οικισμοί ανάμεσα σε βράχια και ουρανό, δεμένοι άρρηκτα με την θάλασσα του Αιγαίου, γοητεύουν τον επισκέπτη.
Από ψηλά θα ατενίσετε και τις παρθένες βόρειες παραλίες του νησιού. Από το χωριό “Κάμπος” ξεκινούν τα μονοπάτια που οδηγούν στις παραλίες αυτές (Βαρβαρούσα, Αετός, Λεία, Μαρμάρι, Γράμματα) γι’ αυτούς που είναι λάτρεις του περιπατητικού τουρισμού. Οι παραλίες είναι προσβάσιμες και με σκάφος που το καλοκαίρι ξεκινά από το Κίνι. Στα Γράμματα, οι επιγραφές στα βράχια της ακτής (ελληνικές και ρωμαικές) έδωσαν το όνομά τους στη τοποθεσία.Η περιοχή είναι γεμάτη από εξωκλήσια που πανηγυρίζουν το καλοκαίρι.
Εδώ βρίσκεται η προ-ιστορική Χαλανδριανή και το γειτονικό οχυρό στο ύψωμα Καστρί. Τα ερείπια που σώζονται εκεί ακόμη, ανήκουν σε ένα νεκροταφείο και δύο οικισμούς της πρώιμης εποχής του χαλκού. Οι ανασκαφές που έγιναν από τον αρχαιολόγο Χρ. Τσούντα, έφεραν στο φως ευρήματα του κυκλαδικού πολιτισμού της 3ης χιλιετίας π.Χ. Στο Καστρί ανασκάφηκαν οχυρώσεις της ίδιας εποχής, αγγεία και όπλα και ειδώλια.
Στον οικισμό Ριχωπό, συναντάμε τη σπηλιά του φιλοσόφου Φερεκύδη, δασκάλου του Πυθαγόρα.